Jaarconcert 19 juni 2022

Landschap van vrouwen

We schrijven het jaar 1098. In een Duitse adellijke familie wordt een meisje geboren met de naam Hildegard. Zij ontwikkelt zich tot de invloedrijke abdis van het benedictijner klooster te Bingen. Als geleerde vrouw heeft Hildegard von Bingen toegang tot de hoogste kringen in de geestelijke en wereldlijke macht, die in haar tijd bevolkt worden door mannen. Zij is ook bekend als de eerste vrouwelijke componist van klassieke muziek. We openen dit concert over ‘La Donna’ met een van haar religieuze liederen.

Met de keuze voor werk van Josquin des Prez, Morley en Tomkins dat we daarna uitvoeren, wekken we even de indruk het thema verlaten te hebben. De vrouw in haar vele verschijningen verdwijnt langzaam naar de achtergrond. Het Credo van Josquin maakt voor man en vrouw geen onderscheid. In zijn klaagzang over de dood van de geliefde componist Johannes Ockeghem (ⴕ 1497) komen even nimfen en godinnen voorbij, die wordt gevraagd uit te barsten in snerpend gejammer. Daarna wordt het stil, het landschap is verlaten. Morley en Tomkins belichten beiden een exclusieve vader-zoonrelatie. Wat als de vrouw er wel geweest was?

Het intermezzo wordt verzorgd door twee studentes van het Koninklijk Conservatorium: de een op de viool, de ander speelt de theorbe. Zij spelen een stuk van Isabella Leonarda (1620-1704). Hiermee is ‘la Donna’ volledig terug.

Daarna verschijnt de arme, verlaten Arianna van Claudio Monteverdi. In de vier delen van Lamento d’Arianna roept hij het beeld op van een radeloze prinses verscheurd door verdriet en woede, nadat ze verlaten is door haar trouweloze Theseus.

We sluiten af met een serie liederen van Barbara Strozzi (1619-1677), componiste en zangeres, en Maddalena Casulana (1544-1590), componiste, zangeres en luitspeelster. Ook zij bezingen de wereldse liefde in alle toonaarden. Eeuwen na Hildegard von Bingen hebben deze vrouwen zich een vaste plaats verworven in het wereldse repertoire.

Hildegard, Barbara en Maddalena geven een eerste indruk van de veelzijdigheid van het aandeel van vrouwelijke componisten in de oude muziek. Wij hebben niet eerder werk van hen gezongen en dit smaakt naar meer. Deze kennismaking krijgt vast een vervolg.

Download hier de pdf van deze flyer.